Ειδική διαπαιδαγώγηση

Image - Ειδική διαπαιδαγώγηση

Η Ειδική Αγωγή αποτελεί μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος, αφού δεν το αντικαθιστά, αλλά το συμπληρώνει, το υποστηρίζει και το ενισχύει.

Πρόκειται για ένα νέο κλάδο της παιδαγωγική επιστήμης

Με τον όρο λοιπόν «Πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής» αναφερόμαστε σε εξατομικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα και εξειδικευμένες μεθόδους διδασκαλίας που έχουν ως στόχο να ενισχύσουν τις ικανότητες μάθησης του παιδιού, να διευρύνει το γνωστικό επίπεδο και να ενισχύσει την εμφάνιση της επιθυμητής συμπεριφοράς.

Το πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους με δυσκολίες όπως:

  • Μαθησιακές Δυσκολίες
  • Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, δυσαριθμισία, δυσλεξία)
  • Διάσπαση προσοχής – Υπερκινητικότητα
  • Νευρολογικές και διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (διαταραχή αυτιστικού φάσματος, εγκεφαλική παράλυση κα)
  • Νοητική υστέρηση

Στόχος των προγραμμάτων Ειδικής Αγωγής στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας είναι να τα βοηθήσει να κατακτήσουν τις απαραίτητες έννοιες και δεξιότητες της καθημερινής ζωής όπως για παράδειγμα να μάθει τα χρώματα, τα σχήματα, τους μήνες, τις ημέρες, τις εποχές και διάφορα αντικείμενα καθημερινής χρήσης.

Συχνά οι μαθητές δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του σχολείου με αποτέλεσμα να απογοητεύονται και να αρνούνται να πάνε σχολείο. Ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν ορισμένες δυσκολίες που μπορεί να εμφανίσει ένα παιδί με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες / δυσλεξία:

Ορθογραφία – Γραφή

  • Ξεχνάει, μπερδεύει ή αντιμεταθέτει γράμματα
  • Μπερδεύει γράμματα που μοιάζουν οπτικά πχ ρ/σ, ω/ε δηλαδή γράφει «ρόμπα» αντί «σόμπα»
  • Μπερδεύει γράμματα που μοιάζουν φωνολογικά πχ δ/θ, β/φ δηλαδή γράφει «λάδι» αντί «λάθη»
  • Κάνει πολλά ορθογραφικά και συντακτικά λάθη
  • Τα γράμματά του είναι δυσανάγνωστα
  • Δεν χρησιμοποιεί τελείες στα γραπτά του
  • Δεν γράφει ολοκληρωμένες προτάσεις
  • Δεν βγαίνει νόημα από αυτά που γράφει
  • Κολλάει λέξεις μεταξύ τους ή αφήνει πολύ μεγάλες αποστάσεις

Διάβασμα

  • Δυσκολεύεται να κατανοήσει σύνθετες προτάσεις – οδηγίες
  • Δεν χρωματίζει τη φωνή του
  • Μη τήρηση των σημείων στίξης
  • Διαβάζει αργά και συλλαβιστά
  • Παραλείπει γράμματα και συλλαβές
  • Δεν θυμάται το μάθημα που έχει διαβάσει

Μαθηματικά

  • Αντιστροφή αριθμών που μοιάζουν οπτικά (πχ «12» αντί «21», «9» αντί «6»)
  • Μπερδεύει τα μαθηματικά σύμβολα
  • Ξεχνάει να υπολογίσει τα κρατούμενα
  • Δεν μπορεί να μάθει προπαίδεια
  • Δυσκολεύεται να μάθει την ώρα και τους μήνες
  • Ενώ εκτελεί μια πράξη ξεχνιέται και κάνει άλλη πράξη
  • Δεν καταφέρνει να λύσει πρόβλημα

Προσοχή – Κρίση

  • Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί
  • Ενεργεί δίχως να σκέφτεται τις συνέπειες των πράξεών του
  • Εμφανίζει δογματική στάση και αδιαλλαξία
  • Δεν λαμβάνει υπόψη εναλλακτικές λύσεις για την επίλυση ενός προβλήματος

Γλώσσα – Ομιλία

  • Δυσκολεύεται να κατανοήσει σύνθετες προτάσεις ή οδηγίες
  • Μπερδεύεται με μεταφορές, παρομοιώσεις ή τις πολλαπλές έννοιες μιας λέξης
  • Δεν καταφέρνει να συντάξει σωστά το λόγο του
  • Δυσκολεύεται να θυμηθεί και να χρησιμοποιήσει την κατάλληλη λέξη καθώς μιλάει με αποτέλεσμα το λεξιλόγιό του να φαίνεται φτωχό

Συμπεριφορά μέσα στην τάξη

  • Είναι αφηρημένος και δεν προσέχει στην παράδοση
  • Τριγυρίζει μέσα στην τάξη κατά τη διάρκεια του μαθήματος
  • Δεν  θυμάται
  • Δυσκολεύεται να προφέρει και να γράφει κάποιες λέξεις πχ «αρχόρταγος» αντί «αχόρταγος», «μπότα» αντί «πόρτα»
  • Αποφεύγει να συμμετάσχει στο μάθημα
  • Αδυνατεί να αντιγράψει σωστά και γρήγορα από τον πίνακα

Στάση/Συμπεριφορά απέναντι στις σχολικές υποχρεώσεις

  • Κουράζεται εύκολά και γρήγορα όταν ασχολείται με τα μαθήματά του
  • Αργεί πολύ να ολοκληρώσει τις σχολικές του υποχρεώσεις

Κοινωνική Συμπεριφορά

  • Συμπεριφέρεται σαν παιδί μικρότερης ηλικίας
  • Δυσκολεύεται να ξεκινήσει και να διατηρήσει μια συζήτηση
  • Παραλείπει πληροφορίες απαραίτητες στο συνομιλητή του κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης με αποτέλεσμα ο δεύτερος να αδυνατεί να τον παρακολουθήσει
  • Δεν ζητάει εξηγήσεις όταν δεν καταλαβαίνει κάτι

Χρήσιμες Συμβουλές για τους Γονείς

  • Βοηθήστε το παιδί να αναζητά όρους και πληροφορίες σε λεξικά και εγκυκλοπαίδειες
  • Φροντίστε να φέρετε το παιδί σε επαφή με κείμενα προς ανάγνωση (οποιασδήποτε μορφής) της δικής του επιλογής και ενδιαφέροντος
  • Προτρέψτε το παιδί να κάνει καταιγισμό ιδεών πριν αρχίσει να γράφει μια έκθεση
  • Ενθαρρύνετε το παιδί να δημιουργεί το πλάνο της έκθεσης
  • Ζητήστε από το παιδί να διαβάζει φωναχτά / να ηχογραφεί το κείμενο που έγραψε ώστε, ακούγοντάς το στη συνέχεια να εντοπίσει πιθανά λάθη
  • Δημιουργήστε ποιηματάκια για κάποιους κανόνες γραμματικής
  • Προτρέψτε το παιδί να εντοπίζει ομοιότητες και μοτίβα όταν μελετάει τις κλίσεις των ουσιαστικών και των ρημάτων και να τις σημειώνει με διαφορετικά χρώματα
  • Δημιουργείστε ακρώνυμα για φαινόμενα στη γραμματική, για πληροφορίες στην ιστορία, στην ιστορία κλπ πχ: Όσλο – Νορβηγία, Στοκχόλμη – Σουηδία, Ελσίνκι – Φιλανδία. (Η σειρά των πρωτευουσών από την αριστερή προς τη δεξιά πλευρά του χάρτη)
  • Ενθαρρύνετε το παιδία να εντοπίζει τις λέξεις – κλειδιά (κύρια σημεία) και να τις υπογραμμίζει
  • Ενθαρρύνετε το παιδί να γράφει ένα πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο που έχει μελετήσει